Elke MBO in Nederland zou verplicht een Financieel InformatiePunt (FIP) moeten hebben waar jongeren terecht kunnen met hun vragen over geldzaken, studiefinanciering en schulden. Ook zou de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) direct al maandelijks het schoolgeld in kunnen houden, of het geld storten op dezelfde dag dat de studiefinanciering wordt afgeschreven. Dat voorkomt dat leerlingen en studenten in de verleiding komen het geld aan andere zaken uit te geven.
Dat zijn twee van de aanbevelingen die veertig leerlingen van MBO’s in Rotterdam en Heerlen vanochtend meegaven aan staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). De jongeren onderzochten de afgelopen weken in het project Speaking Minds op verzoek van het Ministerie van SZW de vraag: ‘Wat kan het ministerie doen om ervoor te zorgen dat jongeren geen schulden (meer) maken?’ Daarvoor spraken ze met leeftijdsgenoten, hielden een enquête onder jongeren en spraken met professionals van onder meer het ministerie, de kredietbank en sociaal maatschappelijk werk.
Chelsey (18) uit Heerlen is een van de jongeren die meedeed aan het project: “Je gaat anders kijken naar armoede en naar schulden. Sommige jongeren zitten voor duizenden euro’s in de schuld, dat had ik niet verwacht. Je komt het best veel tegen, maar er wordt niet echt over gepraat. Met voorlichting op scholen kun je al veel bereiken, denk ik. Dat is echt heel belangrijk.”
Het resultaat is een adviesdocument dat ze vanochtend overhandigden aan staatssecretaris Van Ark. Enkele andere adviezen zijn: doorbreek het taboe op schulden door voorlichting over geld, schulden en armoede standaard op te nemen in het lespakket op basisscholen, middelbare scholen en MBO’s. Ook zou Nederland toe moeten naar een minimum stagevergoeding, zodat leerlingen tijdens hun stage een basisinkomen hebben. Dat kan voorkomen dat ze zich in de schulden moeten steken om rond te komen. Staatssecretaris Van Ark: “Leven met schulden maakt het leven moeilijk. Je kan er echt helemaal van in de stress raken en soms niet meer functioneren op het werk of tijdens de studie. Dat willen we voorkomen! De adviezen van de studenten helpen daarbij zeer.”
Het project Speaking Minds is inmiddels in 16 gemeenten afgerond, op woensdag 25 april kwam een einde aan het eerste landelijke traject. In het project geven jongeren die in hun omgeving te maken kunnen krijgen met armoede, advies aan de overheid over waar ze in het dagelijks leven tegenaan lopen en waar het beleid beter kan. Speaking Minds liep eerder in onder meer Utrecht, Kerkrade, Almelo, Aalsmeer, Kampen en Rotterdam. Het project is erop gericht om jongeren uit de doelgroep zelf een stem te geven in het armoedebeleid en hen vanuit eigen ervaring mee te laten praten.
Speaking Minds is opgezet door Save the Children, Defence for Children en Stimulansz; zij begeleiden de overheid en de jongeren in het contact. “In Nederland krijgen bijna driehonderdduizend kinderen en jongeren te maken met armoede. Het blijkt dat overheden en jongeren elkaar vaak moeilijk weten te vinden en dat beleid niet altijd aansluit bij wat de jongeren nodig hebben”, zegt projectleider Marinke Ros. “Terwijl ze vaak juist een heel sterke mening hebben over wat er anders zou kunnen.”